Romeyn de Hooghe

Romeyn de Hooghe (1645-1708) wordt vaak gezien als de meest succesvolle etser van de Gouden Eeuw. De Hooghe zelf zou dit ongetwijfeld volmondig beamen; de kunstenaar stond niet bekend om zijn bescheidenheid. Dit blijkt ook uit zijn veelzijdige oeuvre. De Hooghe produceerde niet alleen een gigantisch aantal zeer diverse prenten, maar schreef tevens boeken over Vaderlandse geschiedenis en (wereld)religie.

Bovenal was De Hooghe propagandist. Na de inval van de Nederlandse Republiek door de Franse koning Lodewijk XIV ontpopte hij zich als een inventieve commentator op Europa’s politieke perikelen. In korte tijd produceerde hij een reeks prenten waarin hij de gruwelijkheden van het Franse leger verbeeldde; daarbij maakte hij creatief gebruik van beeldmateriaal uit de Tachtigjarige Oorlog en van de beroemde Franse etser Jacques Callot. Al snel verbond De Hooghe zich zo met de aartsvijand van Lodewijk, stadhouder Willem III, en stelde hij zijn werk in dienst van het Huis Oranje. Bij de triomfantelijke huldiging van Willem in Den Haag (1691) na diens kroning tot koning van Engeland was het dan ook De Hooghe die de eer had om de artistieke leiding over deze unieke gebeurtenis op zich te nemen.

De Hooghe’s propagandakunsten waren echter niet slechts aan de Oranjes voorbehouden. Voor de Fransen was er dan wellicht geen plek in zijn triumphalia, maar de aloude Spaanse aartsvijand kreeg toch een zeer positieve invulling in de prenten die hij vervaardigde voor een herdruk van het geschiedwerk over de Tachtigjarige Oorlog van de Romeinse Jezuïet Famiano Strada. Wellicht was dit de reden dat de edities met De Hooghe’s prenten alleen in het Frans en Spaans zijn verschenen. Daarnaast konden ook de Habsburgse keizer en de Poolse koning zonder problemen bij De Hooghe terecht voor verheerlijking in prentvorm.

Ondanks deze succesvolle carrière als propagandist had De Hooghe zijn eigen PR niet altijd even goed op orde. Zijn prinsgezinde instelling bracht hem in conflict met aanhangers van de Staatse partij, met een vuile pamflettenstrijd tot gevolg. Hij werd door de magistraten van Amsterdam onder andere beschuldigd van het illustreren van pornografisch materiaal. Noodgedwongen besloot De Hooghe in 1690 uit Amsterdam te vertrekken en zich in Haarlem te vestigen. Ook met Govert Bidloo, de broer van Lambert Bidloo, krijgt De Hooghe het aan de stok. Govert Bidloo zou De Hooghe als sprinkhaan verbeelden in één van zijn toneelstukken; De Hooghe zou op zijn beurt een spotprent vervaardigen waar te zien is hoe Bidloo het Amsterdams theater verkwanselt. Toch zou deze vete verdere samenwerking tussen de twee prinsgezinden polemisten niet in de weg staan. Gezamenlijk publiceerden ze in 1691 het rijk geïllustreerde feestboek Komste van zyne majesteit Willem III ter gelegenheid van de aankomst van hun mecenas in Den Haag.