Dirk Smits

Wie in de Dirk Smitsstraat in het Rotterdamse Crooswijk woont, kan de Rotte ruiken. De straat loopt van de Linker Rottekade in oostelijke richting, kruist de Oudaenstraat en buigt ten slotte af naar de Vondelweg. De ‘Stroompoëet’ die de Rotte in drie zangen bezong, had het niet beter kunnen treffen, al zag hij de omgeving met andere ogen:

Midden in dit schoon verschiet,
Dat elks oogen kan behagen,
Pronkt de Rotte in haren wagen,
Met haer’ kranss’ van lis en riet.
‘k Zie die Stroomgodin, gestegen
Uit haer glazen waterzael’,
Als in blyde zegeprael’,
Ryden langs kristallen wegen.
Ziet hoe teêr zy Krooswyk kuscht,
Hoe zy akkers, beemden, weijen,
Die haer looverkranssen breijen,
Lachend lokt uit hunne rust’.

Smits (1702-1752) presenteert Rotterdam in plastische bewoordingen als de liefdesbaby van de Maas en de Rotte, in plastische bewoordingen (de Rotte is hier aan het woord):

Dan was ’t bruiloft op de baren;
Dan onthaelde my de Maes,
Die ik, onder ’t stroomgeraes,
Juichend kwam in de armen varen.
Onder duizend vrolykheên,
Onder ’t kabblen, onder ’t spartelen,
Ruischen, bruischen, zedig dartelen,
Smolten we ons dan onderëen.

Door dees wederzydsche liefde,
Door dit teêr beminnen, sproot
Eene Dochter uit myn’ schoot’
[…]
’t Lustte straks der vlugge Faem’,
Wie ik ’t eeuwig dank zal weten,
’t Wichtje Rotterdam te heeten,
Naer myn’ onberoemden naem.

Smits schreef een oudtestamentisch epos, Israëls Baälfegorsdienst, en veel gelegenheidswerk, maar de Rottestroom heeft hem de meeste bekendheid en zelfs een baan opgeleverd. In de Leydse courant van 30 november 1750 annonceren Rotterdamse uitgevers het lang verlangde en beruchte Werk, de ROTTESTROOM, in drie Zangen, door Dirk Smits: Behalven de zinnelykheid, waar mede dit Werk op Mediaan Schryf-Papier is gedrukt, is het voor deszelfs Opdracht vercierd met een extra fraai Portrait van zyne Doorluchtige Hoogheid door P. Taaje, verder door vier Konstplaaten, door J. Punt Jun., en met een byzonder accuraat Kaartje van den loop der Rotte enz., 4to; Voor de Liefhebbers zyn ‘er ook eenige op groot Papier gedrukt’.

Echt een boek om mee te pronken dus In 1753, na het overlijden van de dichter, geeft Losel Smits werk nogmaals uit, ‘zo dat de Liefhebbers nu haare Lief hebbery kunnen voldaan krygen en nu al de Werken van de Heer D. Smits op groot Papier te bekomen zijn […] alle op een Formaat, in 4to’, aldus de Oprechte Haerlemsche Courant van 20 november 1753. Als blijk van waardering voor De Rottestroom schonk stadhouder Willem IV hem een baan als controleur van oorlogsschepen. In 1752 overleed hij aan de gevolgen van een hondenbeet die hij had opgelopen tijdens een werkbezoek.